کتاب «روانکاوی چندمتنی فیلم»


کتاب جدید الکترونیکی من به نام « روانکاوی چندمتنی فیلم» منتشر شد. این کتاب در واقع کتابی مرجع و پایه ای در زمینه «نقد نوین فیلم» و روانکاوی فیلم است که حال در اختیار شما دوستان و خوانندگان ایرانی قرار می گیرد. کتاب «روانکاوی چندمتنی فیلم»، تا آنجایی که من دیده ام، برای اولین بار در میان ایرانیان مباحث نقد نوین فیلم را مطرح می کند و همزمان یک چشم انداز و راه تلفیقی و چندمتنی در اختیار خواننده می گذارد. ازینرو به دوستان علاقه مند به فیلم پیشنهاد می کنم که در ازای آنکه من این کتاب مرجع و حاصل سالها کار را مجانی در اختیارشان می گذارم، پس با دقت آن را بخوانند و ابزار نوین نقد فیلم را یاد بگیرند، آن را به دوستان و نقادان دیگر معرفی و پیشنهاد بکنند و تلاش در نقد قدرتها و ضعفهای این راه نو سازند و یا با کمک این راه نو به تلفیق خاص خویش دست یابند. تا شاید توسط ما و نسل ما هر چه بیشتر یک قدرت و گفتما ن نوین نقد فیلم و در نهایت نسل نوین فیلم سازان بوجود آید.


باشد که این کتاب و مباحث آن هم راه گشایی برای ورود شما دوستان به این جهان و عرصه نقد و لذت هزارگستره وخلاق فیلم باشد و هم زمینه ساز تحولی نو و ضروری در عرصه نقد و نقد فیلم. زیرا حال نگاهی نوین و چندمتنی در عرصه نقد و نقد فیلم در صحنه حضور یافته است که با قدرت خندان خویش گفتمان نقد ایرانی را به چالش و زورآزمایی و نقد راه نوین خویش دعوت می کند و می داند که نقد کنونی و گفتمان حاکم بر نقد ایران توانایی چالش و رقابت با این راههای نو را ندارد و مثل سابق سعی می کند با سکوت این راه نو را بایکوت بکند. اما این راه نو و قدرت نوین مرتب عرصه های جدیدی از نقد و آسیب شناسی را در اختیار می گیرد و با خنده به این تحول ضروری و اجتناب ناپذیر و به سکوت این باصطلاح پیش کسوتان و یا نقادان می نگرد و این تحول را همراهی می کند. باری این کتاب تقدیم به همه عاشقان و دوستداران سینما و نقد نوین فیلم است، به همه دوستداران عرصه نقد و جسم هزارگستره و خندان.
این لینک کتاب و پیش گفتار کتاب برای علاقه مندان است.

لینک کتاب « روانکاوی چندمتنی فیلم»

پیش گفتار

کتاب «روانکاوی چندمتنی فیلم» در واقع جلد دوم کتاب « روانکاوی پسامدرنی و چند چشم اندازی فیلم» است که چند سال پیش منتشر شد و در آن برای اولین بار این نگاه و نقد روانکاوانه و همزمان چند سیستمی مورد استفاده قرار گرفت. حال پس از چند سال و با رشد و بلوغ بهتر این «نگاه و نگرش نو و چندمتنی» کتاب جدید «نقد فیلم» به شکل اینترنتی منتشر می شود.

کتاب «روانکاوی چندمتنی فیلم» از یک سو از «نقد نوین روانکاوانه» برای ایجاد چشم اندازی نوین به فیلمهای مورد نقد استفاده می کند و از طرف دیگر این نقد محوری روانکاوانه را با شیوه نقد متفاوت « دلوز» و نقد «بینامتنی فیلم» تکمیل و تلفیق می کند، تا خواننده بتواند به کمک این راه نوین قادر به لذت بردن والاتر از تماشای فیلم باشد. از طرف دیگر بتواند خواننده حال یاد بگیرد که چگونه برای نقد و لمس عمیقتر فیلم ابتدا وارد صحنه و چشم انداز روانکاوانه فیلم گردد و سپس وارد ساحت و چشم انداز دلوزی یا بینامتنی فیلم شود و این مناظر مختلف فیلم را بر بستر یک نگاه و نگرش شبکه وار و چند چشم اندازی بچشد و لمس بکند.

محور اساسی و پایه ای این کتاب، نقد روانکاوانه نوین فیلمهای تحلیل شده است. تئوری نقد نوین روانکاوانه فیلم که بر اساس تئوری لکان و آثار کسانی چون کریستیان متز بوجود آمده است. از طرف دیگر در این نقد نوین از برخی نکات و چشم اندازهای نوین مهمی استفاده می شود که ژیژک در عرصه نقد فیلم ایجاد کرده است و برای مثال از فیلم ها برای توضیح و تشریح برخی مباحث پایه ای روانکاوی نیز استفاده می کند. ازینرو فیلمها از یک سو مورد نقد روانکاوانه قرار می گیرند و از طرف دیگر به کمک آنها مباحث روانشناختی برای خوانندگان توضیح داده می شوند.

از طرف دیگر نقد دلوزی و بینامتنی فیلم به ما امکان می دهد که حال بهتر بتوانیم تفاوتهای این نگاهها و چشم اندازهای مختلف را درک و لمس بکنیم و خواننده ایرانی بهتر می تواند به سوال اولیه این متن پاسخ دهد که آیا پدیده فیلم یک «ماشین آرزو» یا یک «ماشین واقعیات نو» است؟ سوالی که در واقع بیانگر تفاوت و دو چشم انداز متفاوت روانکاوانه و دلوزی به پدیده «سینما» است. همانطور که این متن امیدوار است که در پایان کتاب خواننده بتواند بهتر به تلفیق قدرتهای این نظریات دست یابد، خواه که اساس فکرش مثل نویسنده روانشناختی باشد، دلوزی و یا بینامتنی باشد. موضوع توانایی دست یابی به زیستن بر مرز نظریات و چشم اندازها و آفرینش خوانش و چشم انداز تلفیقی، متفاوت و همیشه ناتمام خویش است و توانایی لذت بردن و کامجویی متفاوت، آفرینش خوانش متفاوت از عشق و معشوق خویش، اشتیاق عمیق خویش یعنی «سینما و فیلم».

در بخش اول فیلم «مباحث تئوریک نقد روانکاوانه، دلوزی و بینامتنی فیلم» توضیح داده می شود تا خواننده بتواند با مبانی این نقد نوین و چندمتنی آشنا شود. سپس برخی فیلمهای مهم معاصر ایرانی و خارجی به نقد کشیده می شوند. نقدهای مشخص بر فیلمهای مختلف ایرانی درون این کتاب در واقع مجموعه ای از برخی مقالات و نقدهای منتشرشده و منتشرنشده ی من است. اما حتی فیلمهای نقدشده و منتشرشده مثل «قوی سیاه» حال با نقد دلوزی یا بینامتنی تکمیل شده اند. می خواستم در این کتاب بخشهای دوم و سوم نقد فیلم «ماتریکس» و نقدهایی برای چند فیلم مهم دیگر را بنویسم و به متن اضافه بکنم که به خاطر کمبود وقت و طولانی شدن کتاب از این کار صرفه نظر کردم و کتاب را به شکل ذیل منتشر کردم.

خواندن بخش تئوریک کتاب برای هر علاقه مند به مبحث نقد و نقادی سینما یک ضرورت است زیرا اینجا برای اولین در نقد فیلم ایرانی ( تا آنجایی که من می دانم)، خواننده با یک تئوری نوین نقادی و چندسیستمی و شیوه بکارگیری آن آشنا می شود. از طرف دیگر هر مقاله چون یک «فراگمنت مستقل» است و مباحث تئوریکی نیز در آنجا توضیح بیشتر یا تکمیلی داده شده است و هر خواننده می تواند با خواندن فیلم مورد علاقه اش آغاز بکند.

بنابراین این مجموعه یک کتاب نوین و جدید است که خواننده ایرانی را با ابزاری قدرتمند برای نقد سینمایی و برای لذتی والاتری از سینما و فیلم مجهز می سازد. همانطور که خواننده ایرانی می تواند بدینوسیله با نقد و نگاه خاص و تلفیقی نویسنده آشنا شود که لااقل به این شکل تا کنون در جامعه ایرانی و در عرصه نقد فیلم موجود نبوده است و یک «ژانر جدید»، یک تلفیق جدید و قدرتمند می باشد.