آرزوهای مختلف نسل‌های مختلف برای چهارشنبه‌سوری امسال

داریوش برادری

کاشکی روز سه شنبه یکی از دوستان در اینترنت نیز یک «چهارشنبه‌سوری مجازی» راه بیاندازد تا ما نیز کمی همراه دوستان و یاران، بازی و آتش بازی کنیم و بخندیم. حال که همه منتظر چهارشنبه‌سوری هستند و خیال می‌کنند که این چهارشنبه‌سوری قراره همه چیزو مشخص کنه، ادامه یا پایان جنبش سبز و یا شروع راه نوین جنبش سبز و فراروی از انقلابیون قدیم و یا اصلاح‌طلبان جدید باشه؛ یا مثل هژیر پلاس‌چی دوست‌داشتنی ازش جنگ « قهرمان و دیو» درست می‌کنه و می‌خواهد «دیوان را بتاراند تا روشنایی و روز نو بیاید»، خوب یک کسانی نیز مثل ما که لااقل هم یک انقلاب دیدند، هم جبهه‌های جنگ یا زندانها را دیدند، دوران تبعید و مهاجرات، تحولات بزرگ جهانی و دو مرحله مهم بحران مهاجرت را چشیده‌اند و به قولی چند پیرهن بیشتر پاره کرده‌اند، بایستی با خنده و شادی این چهارشنبه سوری را جشن بگیرند. چون می‌دانند که این چهارشنبه‌سوری و هر چه در آن اتفاق بیافتد، پایان کار و یا پایان جنبش یا فروکش جنبش نیست.

زیرا تجربه و دانششان به آنها نشان می‌دهد که در بطن جامعه ایران یک زلزله و سونامی عمیق و تحول گفتمانی عمیق رخ داده است و آنچه در حال رخ دادن است تنها اشکال بیان این زلزله اساسی است و تازه این شروع ظهور ثمرات این سونامی است. ازینرو ما که توانایی شنیدن و لمس این سونامی و تحول گفتمانی را داریم، پس به جای این هیجان زدگیها و انتظارات و توقعات مختلف و عمدتا بیش از حد و افراطی، به جای تلاش به نشان دادن خشم انقلابی یا اصلاح‌طلبانه به حکومت دجال و کودتاگر، به خنده و شادی چهارشنبه سوری و سال نو میپردازیم و به مردم هم می‌گوییم در این چهارشنبه‌سوری فقط همین کارو بکن. از بودنت و تولد دوباره ملیت لذت ببر و با خنده ات حریف مقتدر را بکش و نه با خشم. اسیر جنگ «دیو و قهرمان» نشو که حاصلش همان است که همیشه قهرمانان یا خود به دیوان نو تبدیل می‌شوند و یا با مرگ تراژیکشان باعث ادامه حکومت دیوان می‌شوند.

زیرا اگر می‌خواهی دیوی در میان نباشد، پس دست از قهرمان‌بازی بردار و ازین ادبیات. مرگ دیو و قهرمان بدون هم ممکن نیست و ازینرو بازی مدنی از بازی دیو و قهرمان، انقلابی گری و یا حالات اصلاح‌طلبی بدون تحولات بنیادی عبور میکنه و بازی مدنی «شهروند/دولت مدنی» و حالت ضد قهرمانان خندان را بر صحنه حاکم می‌سازد. چالش و دیالوگ خندان و پارادکس را بر صحنه و بر حریف بنیادگرا تحمیل می‌کند.

اما خوب صلاح ملک خویش خسروان دانند و من اگر هم نسل‌هایم همراهی می‌کردند، می‌گفتم که فعلا ما باید بریم خوش‌گذرانی تا این خروش اولیه بگذرد و وقت حرکت عمیق و چندجانبه برسد تا متوجه شوند که بایستی به تجارب و دانش ما گوش دهند اگر می‌خواهند پیروز شوند. وقتی این دوستان و در نهایت جنبش سبز پی ببرند که جدال‌های امروزه، مثل بحث مداوم اینکه آیا اصلاحات در این سیستم ممکنه یا انقلاب راه حل بهتری است، در واقع دو روی یک سکه و یک خطا هستند. زیرا جنبش بالغ و پارادکس و مدنی به جای این گرفتاری در این بحث‌ها از دهها مسیر که این سونامی در اختیارش میگذارد به سوی خواست خویش پیش می‌رود.

ازین‌رو مفهوم تحول مدنی هم خواست حرکت قانونی و مدنی، هم خواست تحول بنیادین و حق رفراندوم برای تعیین نوع حکومت یا دولت را در بردارد و هم حق اینکه مردم حتی حق دست بردن به اسلحه دارند وقتی برای مثال رای اشان را می‌خورند و بهشان خشونت اعمال می‌شود. همه اینها حقوق شهروندی هستند بدون آنکه نیازی به ادبیات «دیو/قهرمان» و یا جنگ و چالش حیدری/نعمتی میان انقلابیون ایرانی و اصلاح طلبان ایرانی باشد. اینجاست که بازیگر مدرن و خندان و تحول خندان و پارادکس ایرانی بر صحنه حاضر می‌شود و سرانجام باید صحنه را در دست گیرد اگر که این جنبش بخواهد به خواست خویش و ایجاد ملت و دولت مدرن ایرانی دست یابد.